Wróćmy dziś jeszcze do naszego ostatniego filmu na kanale Miotła czasu "Kraina krewetek 1" i do końcowych słów ojca Stanisława o Oblatach na Madagaskarze, w tym Polaków, przypominając innego naszego krajana, który w nieco odmienny sposób próbował zdobyć tę wyspę i serca jej mieszkańców…
Mowa o Maurycym Auguście Beniowskim – słowackim szlachcicu, urodzonym w Roku Pańskiego 1746.
Dziś – mamy dla was dość niezwykły, można by rzec specjalny odcinek, chociaż jest to nasz główny sztandarowy cykl – Miotła czasu. W tym odcinku – podzielonym na dwie części – kończącym już definitywnie naszą opowieść o historii Łysej Góry – Świętego Krzyża – przeniesiemy się w świat wybitnie kolorowy i egzotyczny, bowiem ten odcinek Miotły czasu nagraliśmy w ostatniej – największej – salce muzeum klasztornego na Świętym Krzyżu, która poświęcona jest misjom prowadzonym w różnych częściach świata przez obecnych gospodarzy klasztoru – Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.
Tuż przed wojną więzienie świętokrzyskie witało – choć pewnie bez honorów, a raczej czysto proceduralnie – więźnia o nazwisku… Władysław Jagiełło. Ale już 1 i 2 IX 1939 r. dobiegają tu odgłosy zaciętych walk, a 3 września dociera do naczelnika Butwiłowicza pilna, poufna wiadomość z Warszawy, polecającą natychmiastową ewakuację więzienia. Kolumna – bombardowana i ostrzeliwana przez niemieckie samoloty – powędruje aż do Kowla…
Tym dramatycznym pochodem zajmiemy się w przyszłości, a teraz zajmijmy się chwilę inną mroczną historią z tamtych dni wrześniowych…
Kontynuując naszą opowieść o historii Więzienia Ciężkiego na Świętym Krzyżu czas spojrzeć, co działo się tam jeszcze w okresie międzywojennym...
Najbardziej znanym więźniem okresu międzywojennego na Świętym Krzyżu był Sergiusz Piasecki – legendarny zabijaka, as polskiego wywiadu i „król przemytników” – późniejszy żołnierz AK i wzięty literat oraz publicysta polityczny, który odbywał tu karę za napad i zabójstwo w latach 1931 – 1937.
Urodził się 1 IV 1901 r. w Lachowiczach k. Baranowicz, jako nieślubne dziecko zubożałego i zrusyfikowanego szlachcica, urzędnika pocztowego – Michała Piaseckiego i białoruskiej wieśniaczki – Kławdii Kułakowicz.
W 1918 r. – po odzyskaniu przez Polskę niepodległości – rozpoczął się remont i adaptacja budynków dawnego carskiego więzienia na potrzeby Więzienia Ciężkiego na Świętym Krzyżu, będącego pod bezpośrednim nadzorem Departamentu Karnego Ministerstwa Sprawiedliwości II RP.
Ukazem carskim z 1849 r., zachodnią część zabudowań klasztornych na Świętym Krzyżu przeznaczono na Instytut Księży Zdrożnych, zwanych demerytami, czyli duchownych, którzy zostali skazani wyrokami sądów kanonicznych i państwowych, będący dla nich rodzajem więzienia, dającym czas na pokutę i poprawę. Instytut ten przeniesiono tu z Liszkowa w powiecie augustowskim. Jak podają źródła, liczba przebywających w odosobnieniu łysogórskim duchownych, przez cały okres istnienia Instytutu, wahała się od 20 do 40, a karę odbywali tu oni m.in.
Na południe od Siekierna wznosi się Kamienna Góra (379 m n. p. m.), a na jej płd. skłonie swe zabudowania rozrzuciła miejscowość o tej samej nazwie, będąca przysiółkiem wsi LEŚNA, leżącej malowniczo nad rzeczką Olszówką i innymi strumieniami- dopływami Psarki.
Z tyłu – za ogrodzeniowym murem kościoła parafialnego w Nowej Słupi – widać zabytkowy budynek plebanii, w którym na przestrzeni dziejów, oprócz opisanych przez nas słynnych księży, przebywały i gościły osobistości znane z podręczników historii i nie tylko. Gościnne progi tego budynku zaszczycili swą obecnością m.in. Stanisław Staszic, Julian Ursyn Niemcewicz, książę Adam Czartoryski, Marian Langiewicz, Karol Kalita – Rębajło, prof. Marian Raciborski czy ks. prof. Włodzimierz Sedlak.
„...Śpią wsie szare śród września złocistej drzemoty,
czerwone od jarzębin, lniane babim latem,
ciche Wzdoły, Leszczyny, Tarczki i Ciekoty,
ogacone pod jesień jasnożółtym kwiatem...”
Jan Gajzler
