Dziś przedstawiam kolejny fragment zapisu naszego filmu na kanale YouTube "Rozkaz - rozbić więzienie - Kielce 1945", który jest jednocześnie zaproszeniem do oglądania tegoż filmu. Spróbujmy odpowiedzieć na pytanie: Jakie były dalsze losy "Szarego"?
Zobaczmy, co działo się w tym czasie w szerokim świecie…
PW
Ano 6 VIII 1945 r. - dzień po akcji „Szarego” – amerykański bombowiec strategiczny – Superforteca B – 29 – Enola Gay – zrzucił bombę atomową na japońskie miasto Hiroszima…
Natomiast 4 VIII 1945 r. „agenci sanacyjni zdezorganizowali dostawę mleka do Łodzi i ci sami agenci agitowali kobiety, by demonstrowały w Łodzi z powodu niedostarczenia mleka. (…) Reakcja nie złożyła jeszcze broni, miejmy się na baczności. Wzmóżmy czujność” – jak zapisano w „Głosie Ludu”.
PK
Antoni Heda razem z żoną i dwiema córeczkami ukrywał się na Mazurach i Pomorzu pod zmienionymi nazwiskami, m.in. jako Antoni Wiśniewski.
Zostaje aresztowany przez UB 28 VII 1948 r. w Gdańsku i w „procesie sądowym” skazany na kilkukrotną karę śmierci, zamienioną później na dożywocie. Karę odbywa w więzieniach w Rawiczu i we Wronkach. Na „wolność” wychodzi w listopadzie 1956 r., pozostając do 1990 r. pod czujnym okiem „Bezpieczeństwa”.
PW
Antoni Heda był doradcą prymasa Stefana Wyszyńskiego. W czerwcu 1976 r., gdy po robotniczej rewolcie w Radomiu trzymano pod strażą ok. 3 000 ludzi w hangarach tamtejszego lotniska, „Szary” – jak wspominają świadkowie – zebrawszy zaufanych w jednym z kościołów – planował odbicie uwięzionych. Podobno w końcu uznał, że ludzi ma za mało...
PK
Działał w „Solidarności” i KPN, za co znów trafił pod klucz – do obozu „internowania” w Białołęce w czasie stanu wojennego – miał wówczas 65 lat…
Ale i tzw. III RP też krytyki nie szczędził… Był człowiekiem z gruntu niepokornym.
PW
Mimo to był prezesem Światowej Federacji Polskich Kombatantów, a w 2006 r. został awansowany do stopnia generała brygady.
Gdy w sierpniu 2006 r. zasłabł podczas uroczystości w Skarżysku – Kamiennej, ostatnimi jego publicznie wypowiedzianymi słowami były: „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus”…
PK
Zmarł 14 II 2008 r. w Warszawie, msza żałobna odbyła się Katedrze Polowej Wojska Polskiego…
Spoczął obok swojej żony na cmentarzu w Podkowie Leśnej.
Dnia 29 II 2008 r. Sejm RP VI Kadencji uczcił pamięć Generała minutą ciszy… Symbolicznie… Przez większość swojego życia był wyciszany przez innych…
PW
Obecnie – w rocznice rozbicia kieleckiego więzienia UB przez Zgrupowanie Oddziałów pod dow. kpt. A. Hedy „Szarego” – odbywają się widowiska historyczne, będące rekonstrukcją tego pamiętnego wyczynu leśnego wojska, prezentowane przez Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych „Jodła”.
PK
Wróćmy jednak na bruk i pod mury przy Zamkowej w Kielcach, sięgając znów głębiej w przeszłość – do lat Stalinizmu.
Więziony tu był, za przynależność do organizacji Wolność i Niezawisłość, późniejszy sławny publicysta, reżyser i podróżnik – Stanisław Szwarc – Bronikowski.
Obiekt w rękach Urzędu Bezpieczeństwa znajdował się do 1956 r., a więzienie przetrwało tu do lat 70. XX wieku.
PW
W części pomieszczeń w 1995 r. – w 50. rocznicę rozbicia więzienia – staraniem byłych żołnierzy Armii Krajowej – otwarto Muzeum Pamięci Narodowej, które znakomicie spełniło rolę edukacyjną w zakresie walki i męczeństwa Polaków w bardzo trudnym pod tym względem czasie.
Dziś w zachodnim skrzydle dawnego więzienia mieści się ekspozycja muzealna tzw. Ośrodka Myśli Obywatelskiej i Patriotycznej
PK
Do pełnej historii „Piekła przy Zamkowej” powrócimy w osobnym odcinku…