Kontynuując naszą opowieść o historii Więzienia Ciężkiego na Świętym Krzyżu czas spojrzeć, co działo się tam jeszcze w okresie międzywojennym...
Góry Świętokrzyskie
Najbardziej znanym więźniem okresu międzywojennego na Świętym Krzyżu był Sergiusz Piasecki – legendarny zabijaka, as polskiego wywiadu i „król przemytników” – późniejszy żołnierz AK i wzięty literat oraz publicysta polityczny, który odbywał tu karę za napad i zabójstwo w latach 1931 – 1937.
Urodził się 1 IV 1901 r. w Lachowiczach k. Baranowicz, jako nieślubne dziecko zubożałego i zrusyfikowanego szlachcica, urzędnika pocztowego – Michała Piaseckiego i białoruskiej wieśniaczki – Kławdii Kułakowicz.
W 1918 r. – po odzyskaniu przez Polskę niepodległości – rozpoczął się remont i adaptacja budynków dawnego carskiego więzienia na potrzeby Więzienia Ciężkiego na Świętym Krzyżu, będącego pod bezpośrednim nadzorem Departamentu Karnego Ministerstwa Sprawiedliwości II RP.
Ukazem carskim z 1849 r., zachodnią część zabudowań klasztornych na Świętym Krzyżu przeznaczono na Instytut Księży Zdrożnych, zwanych demerytami, czyli duchownych, którzy zostali skazani wyrokami sądów kanonicznych i państwowych, będący dla nich rodzajem więzienia, dającym czas na pokutę i poprawę. Instytut ten przeniesiono tu z Liszkowa w powiecie augustowskim. Jak podają źródła, liczba przebywających w odosobnieniu łysogórskim duchownych, przez cały okres istnienia Instytutu, wahała się od 20 do 40, a karę odbywali tu oni m.in.
Na południe od Siekierna wznosi się Kamienna Góra (379 m n. p. m.), a na jej płd. skłonie swe zabudowania rozrzuciła miejscowość o tej samej nazwie, będąca przysiółkiem wsi LEŚNA, leżącej malowniczo nad rzeczką Olszówką i innymi strumieniami- dopływami Psarki.
Z tyłu – za ogrodzeniowym murem kościoła parafialnego w Nowej Słupi – widać zabytkowy budynek plebanii, w którym na przestrzeni dziejów, oprócz opisanych przez nas słynnych księży, przebywały i gościły osobistości znane z podręczników historii i nie tylko. Gościnne progi tego budynku zaszczycili swą obecnością m.in. Stanisław Staszic, Julian Ursyn Niemcewicz, książę Adam Czartoryski, Marian Langiewicz, Karol Kalita – Rębajło, prof. Marian Raciborski czy ks. prof. Włodzimierz Sedlak.
„...Śpią wsie szare śród września złocistej drzemoty,
czerwone od jarzębin, lniane babim latem,
ciche Wzdoły, Leszczyny, Tarczki i Ciekoty,
ogacone pod jesień jasnożółtym kwiatem...”
Jan Gajzler
Witam serdecznie zwłaszcza słuchaczy i oglądaczy naszych filmów na kanale YouTube Miotła czasu, który prowadzę wraz z Pawłem Kobusem. Dziś chciałbym przedstawić Wam fragment zapisu naszej rozmowy z ostatniego filmu "Kraty i gruzy", który jest też swoistym pożegnaniem z historią Świętego Krzyża...
Zaczynajmy...
Spróbujmy dziś udzielić odpowiedzi na pytanie: jakiego typu bomby lotnicze mogły spaść 6 IX 1939 r. na klasztor świętokrzyski.